Bir yargının gerçekliği nedenlerle sonuçların örtüşmesinde ortaya çıkar. Olgunun varlığı bilimin koşuludur. Materyalist diyalektiğe kral yolunu açan Marx'ın Alman İdeolojisi'ndeki ütopyası ve kitaplarının bazı paragraflarındaki gelecek toplum üzerine varsayımları ise metafiziktir